Vì sao nhiều phụ nữ thích truyện boylove?

Boylove (BL), còn gọi là Boys’ Love hay yaoi (tiếng Nhật), đam mỹ (tiếng Trung), là thể loại truyện khai thác mối quan hệ tình cảm lãng mạn giữa các nhân vật nam.

Dù nhân vật chính là nam giới, phần lớn độc giả/khán giả và tác giả của dòng truyện này lại là phụ nữ dị tính.

Thể loại này xuất phát từ Nhật Bản từ những năm 1970, sau đó lan rộng khắp châu Á, trong đó có Trung Quốc, Hàn Quốc, và nhiều nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Đến nay boylove đã hình thành một nền công nghiệp giải trí đồ sộ với đa dạng ấn phẩm từ truyện tranh, tiểu thuyết, phim truyền hình/điện ảnh, fanfic và sản phẩm ăn theo.

Vì sao phụ nữ thích xem đàn ông yêu nhau?

Vì sao phụ nữ lại yêu thích thể loại truyện không phản ánh trực tiếp trải nghiệm tình yêu của chính họ, như truyện về mối quan hệ nam - nữ hay nữ - nữ? Một số nghiên cứu văn hóa và tâm lý đã chỉ ra lý do khoa học đáng chú ý: Boylove mang đến không gian phi giới tính và giải phóng khuôn mẫu, cho phép nữ giới khám phá tình dục và cảm xúc một cách an toàn. Truyện boylove cũng thường khắc họa những câu chuyện tình yêu lý tưởng với cảm xúc sâu sắc và vượt qua rào cản xã hội.

Theo một bài viết đăng tải năm 2022 trên Savvy Tokyo, boylove mang đến cho phụ nữ một không gian tưởng tượng nơi họ có thể thoát khỏi các kỳ vọng giới truyền thống. Khi không phải là đối tượng trong mối quan hệ nam-nữ, phụ nữ có thể thưởng thức câu chuyện tình yêu mà không phải tự áp đặt mình vào vai trò “phụ thuộc” hay “phục tùng”. Họ nhìn thấy trong các nhân vật nam một sự mềm mại, thấu cảm - những điều xã hội thường không gắn với nam tính.

Boylove thường miêu tả tình dục một cách chi tiết nhưng giàu cảm xúc. Vì không liên quan trực tiếp đến nữ giới, thể loại này giúp phụ nữ khám phá dục tính mà không cảm thấy bị đe dọa hay phán xét. Antonia Levi, học giả người Mỹ chuyên nghiên cứu về văn hóa đại chúng Nhật Bản, từng nhận xét boylove cho phép phụ nữ trải nghiệm tình dục như một sự ham muốn thuần túy, không bị gắn với nghĩa vụ hay tội lỗi như trong mối quan hệ nam - nữ truyền thống. Nhà sử học văn hóa Mark McLelland cũng từng nhận định tương tự.

Nhiều tác phẩm boylove mô tả những mối tình vượt qua cấm đoán, kỳ thị, qua đó vừa khiến những câu chuyện này trở nên cảm động và lãng mạn đến mức lý tưởng, vừa thể hiện khát vọng vượt lên trên những rào cản định kiến xã hội. Đối với độc giả nữ, đây có thể là hình mẫu tình yêu lý tưởng: mãnh liệt, bất chấp, tinh tế, không vướng bận thực dụng.

Không chỉ dừng lại ở giải trí, việc đọc boylove còn giúp phụ nữ hiểu hơn về đa dạng giới và xu hướng tính dục. Thể loại này được xem như cánh cửa dẫn lối đến hiểu biết về cộng đồng LGBTQ+, giúp hình thành sự cảm thông và chấp nhận sự khác biệt trong đời sống tình cảm.

Bên cạnh đó, nhiều phụ nữ cảm thấy được an ủi khi đọc những câu chuyện tình đầy cảm xúc, nhất là khi họ thiếu vắng đời sống tình cảm hoặc phải tuân theo nhiều khuôn phép xã hội. Họ cảm thấy an toàn trong các cộng đồng đọc BL - không gian văn hóa nơi phụ nữ được viết, chia sẻ, bình luận mà không bị định kiến.

Boylove có phản ánh đúng tình yêu đồng giới nam?

Đây là câu hỏi gây tranh cãi trong nhiều năm. Nhiều người trong cộng đồng LGBTQ+ cho rằng boylove không phản ánh thực tế đời sống của người đồng tính nam mà chỉ là sản phẩm tưởng tượng của phụ nữ dị tính. Các nhà nghiên cứu James Welker và Mark McLelland nhấn mạnh rằng boylove là tưởng tượng của phụ nữ về đàn ông yêu nhau, không nhằm đại diện cho cộng đồng LGBTQ+.

Mô-típ trong truyện thường mang tính kịch hóa, lãng mạn hóa và thiếu tính thực tế. Các nhân vật trong boylove thường sở hữu ngoại hình hoàn hảo, có tính cách “công” - “thụ” theo kiểu trắng - đen, và các chi tiết tình dục thường được lãng mạn hóa quá mức, thiếu sự đồng thuận rõ ràng.

Ngoài ra, có ý kiến lo ngại rằng việc thương mại hóa BL có thể khiến người đồng tính bị fetish hóa (tức trở thành đối tượng gợi dục đơn thuần). Trong một số quốc gia như Trung Quốc, thể loại BL bị kiểm duyệt gắt gao với lý do “bóp méo hình ảnh nam giới”.

Dù boylove mang lại không gian tưởng tượng phong phú, độc giả - đặc biệt là thanh thiếu niên - cần có kỹ năng đọc phê phán. Nếu tiếp nhận BL như hình mẫu tình yêu thực tế, họ có thể phát triển kỳ vọng sai lệch về tình dục, giới và quan hệ tình cảm. Ngoài ra, sự thiếu vắng tiếng nói của người LGBTQ+ trong quá trình sáng tác có thể làm lệch lạc cách nhìn nhận về cộng đồng này.

Truyện boylove là một hiện tượng văn hóa đáng chú ý không chỉ vì sức hút đối với phụ nữ mà còn vì cách thể loại phản ánh những khát vọng được yêu, được tự do và được cảm thông.

Nhìn dưới góc độ khoa học xã hội, đây không đơn thuần là một trào lưu giải trí mà là một biểu hiện phức tạp của nhu cầu tâm lý và sự phản kháng tinh tế trước những khuôn mẫu giới. Tuy nhiên, giống mọi hình thức văn hóa đại chúng khác, boylove cần được tiếp cận với hiểu biết và phê phán, để không chỉ thưởng thức mà còn thấu hiểu và đồng cảm đúng cách.