Nga tái chế mô-đun ISS thành trạm ROS, đối mặt thách thức kỹ thuật để duy trì vị thế trong không gian sau khi ISS ngừng hoạt động vào 2030.
Với việc Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) dự kiến ngừng hoạt động vào năm 2030, nhiều quốc gia và công ty tư nhân đã đưa ra kế hoạch thay thế. Trung Quốc đang mở rộng Tiangong, Ấn Độ chuẩn bị cho Bharatiya Antariksh Station (BAS), còn các tập đoàn như Blue Origin, Airbus, Axiom Space hay Starlab đều có dự án riêng. Trong bối cảnh đó, Nga cũng công bố kế hoạch thành lập Russian Orbital Station (ROS)
Theo ông Oleg Orlov, Giám đốc Viện Các vấn đề Sinh y học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, ROS sẽ được hình thành từ chính các mô-đun của phân đoạn Nga trên ISS: Zarya, Zvezda, Poisk, Rassvet, Nauka và Pricha. Các mô-đun này sẽ được tách ra khi ISS kết thúc sứ mệnh, tạo thành lõi của ROS.
Kế hoạch này thực chất là sự thay đổi từ ý tưởng OPSEK (Orbital Piloted Assembly and Experiment Complex) được đề xuất năm 2009. OPSEK từng dự kiến sử dụng các mô-đun ISS để tạo trạm riêng, nhưng bị hủy năm 2017 sau khi đánh giá tính khả thi. Đến năm 2021, Nga tuyên bố sẽ rời ISS vào 2024, đồng thời phát triển ROSS – một trạm mới hoàn toàn, với mô-đun khoa học và năng lượng dự kiến phóng năm 2027.
Tuy nhiên, do nguồn lực hạn chế, Nga đã quay lại phương án “tái chế” mô-đun ISS để tiết kiệm chi phí và thời gian.
ROS dự kiến sẽ bay ở quỹ đạo nghiêng 51,6 độ, cho phép phóng từ các bãi mới như Plesetsk và Vostochny, giảm phụ thuộc vào Baikonur (Kazakhstan). Kế hoạch ban đầu từng tính đến quỹ đạo cực (96 độ) để nghiên cứu tác động của bức xạ vũ trụ ở vùng cực, nhưng đã bị thay đổi vì lý do địa chính trị và kỹ thuật.
Nhiều chuyên gia Nga tỏ ra hoài nghi. Các mô-đun như Zarya và Zvezda đã hơn 25 năm tuổi, thường xuyên gặp sự cố rò rỉ khí và hư hỏng do bức xạ, biến đổi nhiệt độ.
ISS vốn được thiết kế cho vòng đời 15 năm, nhưng đã hoạt động gần 30 năm. Việc tái sử dụng các mô-đun cũ đồng nghĩa với việc ROS sẽ thừa hưởng toàn bộ vấn đề kỹ thuật và sinh học của ISS.
Dù còn nhiều nghi ngờ, động lực của Nga khá rõ ràng: Việc tái chế mô-đun ISS là giải pháp tình thế để duy trì hiện diện trong không gian, đồng thời khẳng định vị thế quốc gia trong lĩnh vực vũ trụ.
Theo: vtcnews.vn
